Home
Wprowadzenie
Programy
Inne
  

Diagnostyka fitopatologiczna

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Wprowadzenie

Celem diagnostyki fitopatologicznej jest rozpoznanie sprawcy choroby. Większość chorób roślin można rozpoznać stosunkowo prostymi metodami, wykorzystującymi np. informacje o roślinie gospodarzu, warunkach uprawy i wyniki badań zarówno makroskopowych, jak i mikroskopowych porażonych roślin. Prawidłowe rozpoznanie pewnych chorób wymaga jednak użycia bardzo wyspecjalizowanych urządzeń, np. mikroskopu elektronowego lub aparatury do amplifikacji DNA. Trudność diagnozowania chorób wynika również z podobieństwa objawów chorobowych spowodowanych czynnikami abiotycznymi i biotycznymi. Postawienie diagnozy musi być zatem poprzedzone zgromadzeniem możliwie dużej liczby informacji, ich opracowaniem i sformułowaniem najbardziej prawdopodobnej przyczyny choroby. Czasami dostępne informacje pozwalają tylko na domniemane określenie czynnika chorobotwórczego. Z takim zjawiskiem fitopatolog spotyka się szczególnie często przy rozpoznawaniu chorób abiotycznych z powodu braku możliwości wyodrębnienia ich sprawców.

W przypadku choroby wywoływanej przez żywy mikroorganizm, określenie przyczyny choroby jest możliwe po spełnieniu postulatów Kocha. Sprawcy większości chorób są jednak dobrze zdefiniowani i dlatego zastosowanie praco- i czasochłonnych procedur Kocha jest zwykle niepotrzebne.

Głównymi etapami diagnozowania chorób roślin są:

1.
Zebranie podstawowych informacji o roślinie gospodarzu i chorobie, w tym o:
  • rodzaju objawów chorobowych,
  • gatunku i odmianie badanej rośliny,
  • terminie siewu lub sadzenia,
  • pochodzeniu i jakości materiału siewnego (siła kiełkowania, użyta zaprawa nasienna itp.),
  • warunkach uprawy (uprawa polowa, produkcja szklarniowa, warunki świetlne i wodne itp.),
  • warunkach glebowych stanowiska (pH, koncentracja makro- i mikroelementów, zasolenie gleby itp.),
  • zastosowanych zabiegach (użyte pestycydy, nawadnianie, nawożenie, zabiegi uprawowe, metoda zbioru i przechowywania itp.),
2.
Zachowanie reprezentatywnych okazów porażonych roślin, obejmujące:
  • zebranie świeżych prób roślin w różnych stadiach rozwoju choroby,
  • zabezpieczenie zebranych roślin przed zniszczeniem (suszenie, chłodzenie itp.).
3.
Zbadanie roślin i określenie objawów chorobowych oraz oznak etiologicznych, w tym:
  • wykonanie makroskopowych obserwacji zewnętrznych i wewnętrznych organów porażonej rośliny,
  • określenie rodzaju objawów chorobowych (plamistość, rak, zgorzel itp.),
  • określenie umiejscowienia objawów chorobowych,
  • określenie rodzaju oznak etiologicznych (komórki bakterii, strzępki lub zarodniki organizmów grzybopodobnych i grzybów).
4.
Zgromadzenie literatury zawierającej opisy chorób badanej rośliny.
5.
Identyfikację choroby.

Cel ćwiczenia

1.
Sporządzenie diagnozy choroby.

Materiał

Materiał zielnikowy porażonych roślin. Atlasy chorób roślin i klucz do oznaczania chorób roślin. Zalecenia ochrony roślin.

Ćwiczenie

1.
Wykorzystując atlasy chorób roślin i klucz do oznaczania chorób roślin, zapoznaj się z dostępnymi opisami chorób. Zwróć uwagę na kluczowe elementy opisów. Poznaj zasady przygotowywania opisu diagnostycznego przedstawione na stronie 18.
2.
Na podstawie dostępnego materiału zielnikowego przygotuj diagnozę(y) (w zależności od dysponowanego czasu) choroby (chorób) i opracuj metody zapobiegania i zwalczania sprawcy (sprawców). Opis diagnostyczny powinien zawierać następujące dane:
  • nazwisko i imię autora diagnozy oraz datę jej sporządzenia,
  • nazwę użytkową i naukową (łacińską) rośliny,
  • krótki opis przedstawiający informacje dostarczone przez właściciela porażonej rośliny,
  • opis występujących objawów chorobowych i oznak etiologicznych,
  • szkic objawów chorobowych i oznak etiologicznych,
  • nazwę użytkową i naukową choroby oraz jej przyczyny,
  • zalecenia dotyczące zapobiegania i zwalczania przyczyny choroby.